Các dự án điện gió không đủ điều kiện bán điện do hoàn thành chậm tiến độ

Khi tuabin gió ngừng quay

Nằm giữa những đồi chè và cà phê xanh mướt ở xã Bàu Cạn, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai là những cánh quạt gió khổng lồ lao thẳng lên không trung. Các tuabin gió cao hàng chục mét, cánh quạt không quay, không có tiếng động cơ. Bà Trần Thị Thu Hiền, Chủ tịch UBND xã Bàu Cạn cho biết, cánh quạt không quay tức là tua bin gió không hoạt động. Cả hai dự án trên địa bàn xã đều đã hoàn thành nhưng nếu không hoạt động sẽ gây lãng phí về nhiều mặt.

Hai dự án điện gió đó là Nhà máy điện gió miền núi và Nhà máy điện gió chế biến Tây Nguyên, với tổng công suất 100MW, được khởi công xây dựng vào năm 2020 và hoàn thành sau ngày 31 tháng 10 năm 2021. Hai dự án này có 30 tuabin gió, trong số này, 28 chiếc ở xã Bàu Cạn, 2 chiếc còn lại ở xã Thắng Hưng, tất cả đều đã ngừng quay. Theo lãnh đạo UBND xã Bàu Cạn, việc xây dựng nhà máy điện gió cũng gây ảnh hưởng đến đất canh tác của người dân địa phương. Khi xã yêu cầu bồi thường, chủ đầu tư điện gió than thở không bán được điện nên đang túng quẫn.

Văn phòng điều hành của hai dự án điện gió này nằm giữa cánh đồng rộng lớn. Cổng của nó được xây dựng kiên cố, ra vào được kiểm soát chặt chẽ. Theo một nhân viên tại phòng vận hành, các công trình này hoàn thành quá thời hạn quy định nên chưa được đấu nối vào hệ thống điện quốc gia để bán điện.

Dọc hai bên quốc lộ 1A thuộc tỉnh Ninh Thuận là các tuabin gió của Nhà máy điện gió Hanbaram, nhưng không phải tất cả các cánh quạt đều quay. Ông Đặng Mạnh Cường, Giám đốc Công ty Cổ phần Phong điện Hanbaram cho biết, các tuabin gió được lắp đặt tại các xã Lợi Hải, Bắc Phong thuộc huyện Thuận Bắc và các xã Xuân Hải, Tân Hải thuộc huyện Ninh Hải. Công suất của dự án là 117MW, bao gồm 27 tua-bin gió 4MW và hai tua-bin gió 4,5MW. Tổng vốn đầu tư của dự án là gần 5 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn của nhà đầu tư chiếm 30%, tương đương 1,5 nghìn tỷ đồng, còn lại là vốn vay ngân hàng.

Ông Đỗ Nguyễn Hải Đăng, Chánh Thanh tra huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, cho biết dự án khởi công vào tháng 10 năm 2020. Theo kế hoạch, đến ngày 31 tháng 10 năm 2021 sẽ lắp đặt và đấu nối 29 trong tổng số 29 trụ tuabin gió; hoàn thành các đường dây và trạm biến áp nối vào hệ thống lưới điện quốc gia. Tuy nhiên, chỉ có sáu trong số 29 trụ tuabin gió được hoàn thành kịp thời để đủ điều kiện bán điện. Các tuabin gió còn lại đã chậm tiến độ và đang chờ giải quyết.

Đang chờ cơ chế được giải quyết

Ông Phạm Văn Bình, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Gia Lai cho biết, trong số 16 dự án điện gió đã và đang triển khai xây dựng, có 4 dự án điện gió đã vận hành thương mại một phần với công suất 117MW, tương đương 31 tuabin gió, và một bộ phận có công suất 287MW chưa vận hành thương mại, tương đương 72 tuabin gió; năm dự án điện gió chưa vận hành thương mại có tổng công suất hơn 341MW, tương đương 88 tuabin gió. Tổng cộng, mặc dù đã hoàn thành xây dựng 629MW trong tổng số 1.192MW điện gió, tương đương 160 trong số 297 tua-bin gió, với tổng vốn đầu tư khoảng 25,5 nghìn tỷ đồng, nhưng các dự án điện gió vẫn chưa được công nhận vận hành thương mại. và được chấp thuận đấu nối vào hệ thống điện quốc gia. Các dự án này không bán được điện do đến hết ngày 31/10/2021, giá bán các dự án điện gió tại Quyết định số 39/2018 / QĐ-TTg ngày 19/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ đã hết hiệu lực. Chưa có giá điện cho các dự án điện gió được ban hành sau ngày này.

Theo ông Phạm Văn Bình, các dự án điện gió không thể hoàn thành và đưa vào vận hành thương mại đúng tiến độ do đại dịch Covid-19 khiến việc thi công các dự án này bị gián đoạn. Các dự án điện gió không đủ điều kiện vận hành thương mại làm giảm hiệu quả kinh tế, lãng phí vốn đầu tư của xã hội. Trong khi đó, chủ đầu tư không có nguồn thu để trả lãi ngân hàng, dẫn đến khó khăn về tài chính. Trước thực trạng đó, tại buổi làm việc với Đoàn giám sát của Quốc hội vào tháng 8, tỉnh Gia Lai kiến ​​nghị Chính phủ sớm ban hành giá bán điện chuyển tiếp sau ngày 31/10/2021 đối với các dự án điện gió. Trong thời gian chưa ban hành giá bán điện, các dự án điện gió vẫn được phép nghiệm thu, đóng điện, vận hành thương mại và ghi chỉ số công tơ. Sau này, khi có giá bán điện, nhà đầu tư sẽ được thanh toán cho sản lượng điện phát ra.

Về phía Sở Công Thương, ngày 10/10, thực hiện ý kiến ​​chỉ đạo của Đoàn ĐBQH tỉnh và UBND tỉnh về việc xin ý kiến ​​tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Sở đã có văn bản kiến ​​nghị về nội dung trên. để tỉnh báo cáo QH và các bộ ngành Trung ương sớm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực điện gió ”, ông Phạm Văn Bình nói.

Lãnh đạo UBND tỉnh Ninh Thuận cũng đổ lỗi cho sự bùng phát của đại dịch Covid-19 vào năm 2021 khiến các dự án điện gió trên địa bàn tỉnh bị chậm hoàn thành. Cụ thể, các tuabin gió chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài, việc lắp đặt các tuabin gió phụ thuộc vào các chuyên gia, kỹ sư nước ngoài. Tuy nhiên, do Covid-19, các hạn chế đầu vào và cách ly y tế đã ảnh hưởng đến tiến độ, thử nghiệm và chấp nhận. Ngoài ra, các thiết bị điện gió siêu trường, siêu trọng được nhập khẩu từ nước ngoài về các cảng biển của Việt Nam phải vận chuyển qua nhiều nơi. Tuy nhiên, do nhiều địa phương thực hiện xã hội hóa xa nên thời gian vận chuyển kéo dài hơn so với kế hoạch. Do đó, việc chậm hoàn thành các dự án điện gió phải được coi là tình huống bất khả kháng theo Bộ luật Dân sự 2015 nên kéo dài thời hạn mua điện đến tháng 4/2022.