Các chuyên gia cho biết, sự xuống cấp của kênh Quan Chánh Bố và kênh Chợ Gạo được coi là “điểm nghẽn” đối với việc vận chuyển nông sản của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (sông Cửu Long).
Vì vậy, cần có chính sách đầu tư nhiều hơn vào cảng biển và dịch vụ logistics của vùng đồng bằng, sẽ thúc đẩy xuất khẩu nông sản và phát triển kinh tế vùng.
Khi nông sản được xuất khẩu trực tiếp từ các cảng biển ở đồng bằng sẽ giảm được chi phí vận chuyển, nâng cao được sức cạnh tranh.
Là vựa lúa chính của cả nước và là nguồn cung cấp thủy sản, hoa quả, đồng bằng có hệ thống sông ngòi dài khoảng 28.000km nên giao thông đường thủy đóng vai trò then chốt trong vùng.
Tuy nhiên, giao thông đường thủy nội địa của vùng vẫn chưa khai thác hết tiềm năng do cơ sở hạ tầng giao thông còn yếu kém, đường thủy nội địa chưa được đầu tư.
Nhiều địa phương trong vùng và các công ty cảng biển than phiền kênh Quan Chánh Bố, Chợ Gạo đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng.
Bà Hồ Thị Thu Hoa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam, cho biết các cảng ở đồng bằng có thể dễ dàng kết nối với Philippines và Indonesia, nhưng tỷ trọng xuất khẩu của khu vực qua các cảng này chỉ là 10-20%, trong khi Các cảng địa phương như Cảng Cái Cui ở TP Cần Thơ chỉ đảm nhận khoảng 60-70% công suất thiết kế.
Bà cho biết, tàu container có trọng tải trung bình từ 20.000 tấn trở lên nhưng Kênh Quan Chánh Bố chỉ phục vụ được tàu 5.000 tấn do hiện tượng bồi lắng.
Giao thông đường thủy nội địa đóng vai trò chủ đạo nhưng thiếu đầu tư trầm trọng.
Bà nói: “Vùng đồng bằng chỉ là nơi tập kết, tập kết hàng hóa với quy mô rất hạn chế, mặc dù có nhiều lợi thế và tiềm năng lớn để phát triển giao thông đường thủy”.
Ông Võ Quốc Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đồng Tâm sản xuất và kinh doanh vật liệu xây dựng và hàng trang trí nội thất, cho biết hệ thống giao thông đường bộ của đồng bằng đang quá tải.
Sản phẩm trong vùng chủ yếu được vận chuyển đến TP HCM và các cảng nước sâu lớn bằng đường bộ, dẫn đến chi phí logistics cao, giá hàng hóa tăng, sức cạnh tranh của sản phẩm trong nước thấp.
Vùng cũng thiếu kết nối giao thông thông suốt giữa các khu, cụm công nghiệp, nhà máy, bến cảng nên các doanh nghiệp thường chịu chi phí logistics cao. Do đó, nông sản xuất khẩu buộc phải vận chuyển qua các cảng biển tại TP.HCM.
Bà Trương Thị Kim Liên, Giám đốc Công ty Cổ phần Gemadept tại TP Cần Thơ, cho biết khoảng 70-75% nông sản xuất khẩu của vùng phải được vận chuyển đến các cảng ở TP HCM hoặc cụm cảng Cái Mép-Thị Vải ở Bà Rịa. -Vũng Tàu
Bà nói: “Điều đó gây lãng phí rất nhiều thời gian và chi phí, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của đất nước trên thị trường toàn cầu.
Ông Võ Thanh Phong, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ Hàng hải Hậu Giang, cho biết vùng châu thổ hiện có 7 cảng biển, 34 bến, 57 cảng thủy nội địa và gần 4.000 bến.
Nó có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển logistics vì sản xuất hơn 70% trái cây và 65% thủy sản, xuất khẩu hơn sáu triệu tấn gạo hàng năm.
Với quy mô sản xuất lớn và tốc độ phát triển nhanh, ngày càng có nhiều nhu cầu về dịch vụ logistics phục vụ nhu cầu sản xuất và xuất khẩu.
Ông Phong nói: “Cần nhanh chóng nâng cấp các kênh đã xuống cấp để có thể tiếp nhận tàu lớn.
Theo Bộ Công Thương, chi phí logistics ở vùng đồng bằng chiếm 30% giá thành sản xuất.
Ngoài ra, theo các chuyên gia hậu cần, vùng châu thổ này còn thiếu một mạng lưới hậu cần được kết nối tốt và các cảng nước sâu cho tàu container.
Bộ Giao thông Vận tải cho biết đã đầu tư xây dựng luồng tàu biển lớn tại Kênh Quan Chánh Bố dài 18,6km với tổng vốn đầu tư 2,6 nghìn tỷ đồng (108,4 triệu USD).
Nó cũng đã chi hơn 1,3 nghìn tỷ đồng (54,2 triệu USD) để nâng cấp giai đoạn hai của Kênh Chợ Gạo với chiều dài 28,6 km và rộng 55m.
Hai công trình dự kiến hoàn thành vào năm 2023.
TP Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang được xác định là hai địa phương ở đồng bằng xây dựng trung tâm logistics.
UBND tỉnh Hậu Giang đã ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển ngành và lĩnh vực logistics tỉnh giai đoạn 2021-25.
Theo đó, tỉnh sẽ xây dựng ba trung tâm logistics lớn trị giá hơn 113 nghìn tỷ đồng (4,7 tỷ USD), bao gồm Mekong logistics, Hậu Giang logistics và Hậu Giang nông sản xuất nhập khẩu.
