Theo số liệu của Airbus phối hợp với Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), thị trường hàng không nội địa Việt Nam phục hồi nhanh nhất thế giới, với mức tăng trưởng 123% so với cùng kỳ năm 2019.
Tăng nhu cầu
Chỉ trong ngày 4/9, Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, TP HCM đã khai thác 747 chuyến bay, trong đó có 372 chuyến bay đi và 375 chuyến bay đến, phục vụ hơn 121.000 lượt hành khách. Đây là ngày có lượng hành khách đông nhất trong dịp nghỉ lễ Quốc khánh và cao kỷ lục trong nhiều tháng qua.
Đồng thời, sân bay quốc tế Nội Bài của Hà Nội có 429 chuyến bay nội địa (trong đó có 215 chuyến khởi hành, 214 lượt đến) và 73.000 lượt khách đến.
Sau khi Việt Nam mở cửa đón khách du lịch quốc tế, các chuyến bay nội địa đã có bước đột phá. Theo Cục Hàng không Việt Nam (Cục HKVN), trong nửa đầu năm 2022, các hãng hàng không trong nước đã vận chuyển 20,1 triệu lượt khách, tăng 56,1% so với cùng kỳ năm 2021.
Lượng khách quốc tế đạt 667.000 lượt người, tăng trưởng 1,033%. Khách nội địa đạt 19,5 triệu lượt, tăng 51,8%. Dự báo đến năm 2022, các cảng hàng không trên cả nước sẽ đón 87,8 triệu lượt khách, tăng 190% so với năm 2021.
Tom Sanderson, Giám đốc tiếp thị của Boeing cho rằng Việt Nam có nền tảng tốt để phát triển hàng không về lượng khách và khối lượng hàng hóa vận chuyển, cũng như số lượng máy bay. Tốc độ phát triển của ngành hàng không cao gấp 5-7 lần so với mức bình quân của khu vực.
Ông cho biết trong 20 năm tới, Đông Nam Á sẽ mua khoảng 4.200 máy bay mới, trong đó Việt Nam sẽ chiếm tỷ trọng đáng kể.
Cuộc đua giành thị phần
Thị trường hàng không nội địa được chia sẻ bởi 4 hãng hàng không: Vietnam Airlines (Vasco và Pacific Airlines), Vietjet Air, Bamboo Airways và Vietravel Airlines.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, trong nửa đầu năm 2022, Vietnam Airlines giữ thị phần dẫn đầu với 46% (giảm 1% so với năm 2021). Vietjet cải thiện thị phần thêm 4%, đạt 36%. Tuy nhiên, thị phần của Bamboo Airways đã giảm từ 20% xuống còn 17%.
Sau hai năm xảy ra đại dịch, các hãng hàng không trong nước đang lên kế hoạch phục hồi trước đại dịch. Hãng hàng không Vietjet Air do tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo làm chủ sở hữu và Boeing đã ký thỏa thuận tái cơ cấu, tiếp tục hợp đồng đặt mua 200 máy bay Boeing 737.
Theo kế hoạch, Vietjet sẽ tiếp nhận máy bay Airbus A330, nâng tổng số máy bay thân rộng lên 3 chiếc. Dự kiến đến cuối năm 2022, Vietjet sẽ khai thác 78 tàu bay (bao gồm cả Airbus A321 và A330).
Hãng hàng không Vietravel do doanh nhân Nguyễn Quốc Kỳ làm chủ sở hữu 3 chiếc máy bay và đang có kế hoạch mở rộng đội bay lên 5 chiếc trong vài tháng tới. Tận dụng sự phục hồi của thị trường hàng không và du lịch, đồng thời hoạt động kinh doanh của công ty mẹ Vietravel khởi sắc trong quý II, Vietravel Airlines đã mở rộng các đường bay nội địa trong mùa hè.
Hãng hàng không Bamboo Airways với sự tham gia của Dương Công Minh được kỳ vọng sẽ bứt phá. Hãng có kế hoạch tăng đội bay lên 35 chiếc vào cuối năm 2022, 42 chiếc vào năm 2023 và 100 chiếc vào năm 2028.
Trong khi đó, Vietnam Airlines, hãng có thị phần cao nhất đang giảm số lượng tàu bay. Hãng đang tìm kiếm các nguồn thu, bao gồm thanh lý máy bay và động cơ máy bay, và các khoản đầu tư tài chính.
Vietnam Airlines đã bán 1 máy bay, bán quyền mua và thuê lại động cơ máy bay, thanh lý khoản đầu tư vào Cambodia Air và thu về một phần số tiền hơn 860 tỷ đồng. Hãng hàng không này đang đàm phán để hủy nhận 4 máy bay Boeing B787 và Airbus A320.
Thực tế, 2 năm xảy ra dịch bệnh đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến thanh khoản của các hãng hàng không. Họ đã phải vật lộn để có nguồn tài chính và dòng tiền duy trì hoạt động.
Theo báo cáo tài chính bán niên năm 2022, nợ ngắn hạn của Vietnam Airlines là 36.425 tỷ đồng, vượt quá tài sản ngắn hạn. Vốn chủ sở hữu của nó là -4,897 tỷ đồng. Phải trả quá hạn hơn 14.850 tỷ đồng. Trong kỳ, tập đoàn cũng ghi nhận kết quả kinh doanh lỗ 5.237 tỷ đồng. Kết quả tài chính yếu kém khiến cổ phiếu HVN đứng trước nguy cơ buộc phải hủy niêm yết vì thua lỗ 3 năm liên tiếp.
Theo báo cáo tài chính đã kiểm toán của Pacific Airlines cho năm 2020 và 2021, vốn chủ sở hữu của hãng hàng không này lần lượt là – 2.275 tỷ đồng và – 4.583 tỷ đồng. Bamboo Airways vẫn nợ các nhà cung cấp dịch vụ mặt đất, suất ăn … Năm 2021, hãng hàng không này ghi nhận khoản lỗ gộp 4.060 tỷ đồng.
Theo đại diện Vietravel, thị trường quốc tế vẫn chưa phục hồi, giá nhiên liệu tăng đột biến, giá nhiên liệu bình quân tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ, có thời điểm chiếm 65% doanh thu chuyến bay nên dù hoạt động kinh doanh đã phục hồi trong quý II / 2022, doanh thu của công ty chưa bù đắp được chi phí.
Các hãng hàng không địa phương đang thực hiện kế hoạch của riêng họ. Bên cạnh việc mở thêm đường bay, Vietjet kỳ vọng sẽ có lãi khả quan trong mảng vận tải hàng không vào năm 2022. Hãng hàng không Vietravel vừa ký kết hợp tác đầu tư phát triển dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không (VUAir Cargo). Tổng Giám đốc Vietravel Airlines Vũ Đức Biên cho rằng, thị trường hàng không vẫn còn nhiều tiềm năng và chưa được khai thác hết.
Sau khi tiếp nhận vai trò của ông Dương Công Minh, Bamboo Airways đặt mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh và mở các đường bay quốc tế mới đến Châu Á, Châu Âu, Châu Úc và xa hơn là đến Châu Mỹ.
Từ nay đến cuối năm, các hãng hàng không Việt Nam sẽ còn phải đối mặt với nhiều thách thức như giá dầu tăng mạnh, chính sách thắt chặt tiền tệ, lạm phát cao. Các thị trường trọng điểm như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan … vẫn duy trì chính sách hạn chế xuất nhập cảnh.
Tiếp tục tăng trưởng vẫn là một thách thức đối với các hãng hàng không. Họ sẽ phải cân đối giữa một bên là chi phí vận hành cao và một bên là giá vé thấp để kích cầu. Bên cạnh đó, việc duy trì vị thế thanh khoản cao hơn sẽ là yếu tố bắt buộc đối với các hãng hàng không sau những bài học kinh nghiệm từ đại dịch Covid-19.
Theo SSI Research, tăng trưởng lợi nhuận của các hãng hàng không trong năm 2023 sẽ mạnh hơn năm 2022, nhưng sẽ không trở lại mức trước Covid-19 cho đến cuối năm 2023.
